Strefa wiedzy

SPC – granica kontrolna to nie tolerancja!

Jednym z najczęstszych nieporozumień przy stosowaniu SPC jest mylenie granic kontrolnych (UCL/LCL) z granicami specyfikacji (USL/LSL), a to zupełnie coś innego.

Czym są granice kontrolne (UCL/LCL)?

Granice kontrolne (w swojej standardowej formie) nie mają żadnego związku z wymaganiami klienta przedstawionymi np. na rysunku technicznym. Granice kontrolne (granice stabilności procesu) wyznaczane są w oparciu o specjalne, zależne od rodzaju karty kontrolnej wzory („czysta matematyka” oparta o dany rozkład zmiennej losowej, np. rozkład normalny, logarytmiczno-normalny, dwumianowy itd.).

Czy granice kontrolne mogą być szersze niż granice tolerancji?

Tak, choć jest to sytuacja bardzo niepokojąca! Nierzadko można spotkać się z takimi sytuacjami, gdzie z uwagi na zachowanie się procesu (np. „zły” stan maszyny) granice kontrolne są dużo szersze od granic specyfikacji. Na przykład wymagania „rysunkowe” (klienta) odnośnie średnicy wałka to 10,3-10,7 mm, a granice kontrolne wyznaczają przedział 10,1-10,9 mm. Dzieje się tak, gdy proces charakteryzuje się dużą, stałą zmiennością (taka jest jego „natura”), a klient oczekuje dużej precyzji. W takiej sytuacji proces będzie stabilny – nie przekroczy granic kontrolnych, choć będzie bardzo niezdolny – będzie powodem wielu wyrobów niezgodnych z wymaganiami.

Zatem podsumowując:

• granice tolerancji (specyfikacji) pokazują, co potrzebuje klient,

• granice kontrolne pokazują, co „potrafi zrobić” proces.

Autor: Tomasz Greber [PROQUAL]