Strefa wiedzy

Jak szkolić skutecznie różne osobowości i pokolenia? Kluczowe kompetencje trenera wewnętrznego

Skuteczność szkolenia zależy nie tylko od treści, ale także od sposobu jej przekazania. Ważne są interakcje z uczestnikami, a tym samym dobry trener powinien mieć umiejętność rozpoznania z jakimi osobowościami ma do czynienia i jak do nich dotrzeć.

Typy osobowości – klucz do skutecznej komunikacji trenerskiej 

Aby skutecznie dopasować styl prowadzenia zajęć, sposób komunikacji oraz formy motywacji, trener wewnętrzny powinien znać typy osobowości, z którymi może spotkać się podczas szkolenia. 

Jedną z najbardziej praktycznych klasyfikacji jest typologia Hipokratesa, wyróżniająca cztery podstawowe temperamenty: 

• Choleryk – ekstrawertyk zorientowany na zadania 

• Sangwinik – ekstrawertyk zorientowany na relacje 

• Flegmatyk – introwertyk zorientowany na relacje 

• Melancholik – introwertyk zorientowany na zadania 

Podział ten opiera się na dwóch głównych osiach: 

• Orientacja na zadania vs orientacja na relacje 

• Ekstrawersja vs introwersja 

Aby lepiej zrozumieć charakterystykę każdego z typów, przygotowaliśmy graficzny schemat z opisem cech typowych dla danego temperamentu. 

Gdy już mamy zarysowany obraz danych osobowości przejdźmy do praktyki. 

W poniższej tabeli przygotowaliśmy konkretne wskazówki: co warto stosować, a czego unikać w kontaktach z poszczególnymi typami osobowości. Takie rady pomogą Ci – jako trenerowi – zrozumieć jak lepiej motywować uczestników i jak prowadzić szkolenie w sposób bardziej efektywny, spersonalizowany i zgodny z potrzebami grupy.  

Pokolenia – różnorodność, która wymaga elastyczności 

Podczas szkoleń często spotykamy uczestników reprezentujących różne pokolenia. Ta różnorodność wiekowa to ogromna wartość – ale też wyzwanie dla trenera. Każde pokolenie wnosi inne doświadczenia, potrzeby oraz preferencje dotyczące stylu uczenia się. Brak świadomości tych różnic może prowadzić do spadku zaangażowania i obniżenia efektywności całego procesu szkoleniowego. 

Poniżej przedstawiamy umowny podział pokoleniowy oraz charakterystyczne cechy jego reprezentantów – wraz z praktycznymi wskazówkami dla trenera.

Teraz skupimy się na poszczególnych pokoleniach – co lubią, a czego lepiej unikać na szkoleniach, aby były jak najlepiej dopasowane do potrzeb uczestników.  

Baby Boomers  

Znajdują się na końcówce swojej kariery zawodowej, dlatego raczej rzadko spotykamy ich na szkoleniach. Gdy jednak się pojawiają, warto pamiętać, że cenią sobie uporządkowaną, tradycyjną formę przekazu – najlepiej w formie wykładu prowadzonego przez osobę z doświadczeniem i autorytetem. Nie przepadają za szybkim tempem pracy, chaosem ani eksperymentami technologicznymi. Wolą sprawdzone rozwiązania i jasno określone zasady. 

Porada dla trenera: Zyskasz ich zaufanie, jeśli okażesz szacunek dla ich wiedzy i umożliwisz im dzielenie się doświadczeniem z innymi uczestnikami. 

Pokolenie X  

To osoby, które obecnie często zajmują stanowiska kierownicze lub eksperckie. Cenią sobie niezależność, profesjonalizm i praktyczne podejście do nauki. Są lojalni wobec autorytetów, ale oczekują konkretnych i użytecznych treści. Doceniają jasną strukturę szkolenia, punktualność i rzeczowość. Są otwarci na nowe technologie, choć podchodzą do nich z dystansem i oczekują, że ich wdrożenie będzie miało realną wartość. 

Porada dla trenera: Skoncentruj się na praktycznych korzyściach – pokaż, po co coś robią i jak mogą to zastosować w pracy. 

Millenialsi (pokolenie Y) 

Aktualnie najczęściej spotykamy reprezentantów tego pokolenia na szkoleniach. Są oni otwarci na zmiany i przyzwyczajeni do pracy w dynamicznym środowisku. Ważna jest dla nich możliwość rozwoju, która może wpłynąć na awans, elastyczność i równowaga między życiem zawodowym, a prywatnym. Dobrze odnajdują się w pracy zespołowej i cenią sobie aktywne, angażujące formy nauki – warsztaty, dyskusje, gry symulacyjne. Są biegli w korzystaniu z nowych technologii i oczekują, że szkolenie będzie nowoczesne, interaktywne i ciekawe. Nie są zwolennikami autorytarnego stylu prowadzenia zajęć i sztywnych struktur. 

Porada dla trenera: Wprowadź elementy współpracy, daj przestrzeń na dialog i korzystaj z narzędzi cyfrowych – to zwiększy ich zaangażowanie. 

Pokolenie Z (GenZ) 

Coraz częściej na szkoleniach pojawia się także młode pokolenie Z, które nadal wywołuje u swoich starszych kolegów lekki niepokój. Szybko przetwarzają informacje, ale też łatwo się rozpraszają. Oczekują natychmiastowej informacji zwrotnej i różnorodnych, atrakcyjnych form nauki. Cenią sobie autentyczność prowadzącego, możliwość działania i samodzielnego podejmowania decyzji. Nie lubią długich wykładów ani sztywnej struktury – wolą dynamiczne i wizualne treści. Motywują ich natychmiastowe efekty i wspólne wartości.  

Porada dla trenera: Korzystaj z multimediów, krótkich form przekazu (np. quizy, wideo, aplikacje) i dawaj szybki feedback – to utrzyma ich uwagę.  

Pokolenie Alfa 

Nasze zestawienie pokoleniowe zamyka najmłodsze pokolenie Alfa, które dopiero zaczynie wchodzić na rynek pracy. Są oni od dziecka otoczeni technologią i dorastają w dobie sztucznej inteligencji, automatyzacji i natychmiastowego dostępu do informacji. Najprawdopodobniej będą wymagać jeszcze bardziej spersonalizowanego, interaktywnego i multimedialnego podejścia do nauki. 

Porada na przyszłość: Przygotuj się na tworzenie elastycznych, technologicznie zaawansowanych form szkoleniowych – klasyczne metody mogą w tym wypadku już nie wystarczać. 

Trudni uczestnicy – jak sobie z nimi radzić? 

Każdy, kto prowadzi szkolenia, prędzej czy później spotyka na swojej drodze tzw. trudnych uczestników. Choć ich obecność bywa wyzwaniem, warto pamiętać, że nie chodzi o „złe” osoby – a jedynie o konkretne zachowania, za którymi często stoją emocje, doświadczenia czy potrzeba bycia zauważonym. Kluczowe jest, by nie brać tych zachowań osobiście i umieć reagować ze spokojem. 

Wśród najczęściej spotykanych typów trudnych uczestników można wyróżnić kilka charakterystycznych postaw: 

Krytykant – z zasady podważa wszystko, co mówi prowadzący i niemal zawsze ma „lepsze” rozwiązania. 

Jak reagować?  

Zamiast wdawać się w polemikę, poproś o konkretne przykłady, zachęcaj do odniesienia się do opinii grupy i trzymaj się faktów. To pozwala przenieść ciężar dyskusji z emocji na merytorykę. 

Milczący – trzyma się z boku, nie angażuje się w dyskusje ani ćwiczenia. 

Jak reagować?  

Warto dawać mu przestrzeń do wypowiedzi w bardziej komfortowej formie np. zadawać pytania zamknięte, dać możliwość odpowiedzi pisemnej lub udziału w mniejszych grupach. 

Dowcipniś – stara się być w centrum uwagi, często żartuje, czasem przerywa, próbując zdominować spotkanie. 

Jak reagować?  

Jego energię można przekuć w atut, np. angażując go do zadań, ale warto jasno wyznaczyć zasady i ramy wypowiedzi, by zachować porządek. 

Wszystkowiedzący – poprawia trenera, udziela rad innym, chętnie dzieli się własnymi doświadczeniami, nie zawsze pytany. 

Jak reagować?  

Uznaj jego wiedzę i zaproś do współprowadzenia części ćwiczenia lub do podzielenia się konkretnym przykładem. To wzmocni jego poczucie wpływu, a jednocześnie odciąży Ciebie. 

We wszystkich przypadkach kluczowe są: elastyczność, opanowanie i dobrze dobrana strategia. Warto jednak pamiętać, że każdy uczestnik to przede wszystkim człowiek – z własną historią, nastrojem i motywacją. Czasem wystarczy odrobina zrozumienia, by trudne zachowanie przemienić w cenną dynamikę grupową. 

Podsumowanie: jak zatem prowadzić szkolenia?  

Skuteczne szkolenie to znacznie więcej niż przekazywanie wiedzy. To przede wszystkim umiejętność pracy z ludźmi – ich różnorodnością, temperamentami i doświadczeniem. Dlatego kluczem jest elastyczność: zarówno w doborze metod, jak i w reagowaniu na potrzeby grupy. 

Warto sięgać po różnorodne formy przekazu – prezentacje, dyskusje, ćwiczenia, symulacje – tak, aby każdy uczestnik mógł odnaleźć metodę nauki dla siebie. Technologie? Owszem, są pomocne, ale tylko wtedy, gdy wspierają proces, a nie go dominują. Krótkie filmy, quizy czy interaktywne zadania mogą wzbogacić Twoje zajęcia.  

Nie można też zapominać o wartości współpracy międzypokoleniowej – to ogromny potencjał, który warto świadomie wykorzystywać.  

Pamiętajmy jednak, że każdy uczestnik to osobna historia. Rzadko mamy do czynienia z „czystym” przedstawicielem jednego typu osobowości, czy nawet pokolenia. Dlatego etykietowanie nie działa – działa za to uważność, otwartość i empatia. Rola trenera w tym społecznym wymiarze nie należy do łatwych, ale właśnie dlatego daje tak wiele satysfakcji. To proces budowania relacji, wspólnego odkrywania i motywowania do działania. 

Z myślą o tych wyzwaniach stworzyliśmy szkolenie dla trenerów wewnętrznych, które nie tylko uczy, jak prowadzić angażujące warsztaty, ale przede wszystkim rozwija kompetencje interpersonalne – tak niezbędne w dzisiejszym świecie pracy. 

Jeśli chcesz zadbać o rozwój swoich pracowników lub sam planujesz wejść w rolę trenera – zapraszamy. Z przyjemnością pokażemy Ci, jak szkolić. Sprawdź szczegóły naszej oferty!